Atomun Yapıtaşları

Atom çekirdek ve elektrondan meydana gelir. Çekirdek ise temelde proton ve nötrondan meydana gelir.
Bu parçacıkların bazı özellikleri aşağıda verilmiştir:

Atom
Parçacık
Proton(p)
Nötron(n)
Elektron(e-)
Yükü
+1 esyb
yüksüz
-1 esyb
Kütlesi
1 akb
1 akb
1/1840 akb

Tablodan anlaşılacağı gibi atomun ağırlığını çekirdek oluşturmaktadır. Elektronun kütlesi proton ve nötrona göre çok küçük olduğu için ihmal edilir.

Atom ağırlığı= Kütle no = p+n sayısı
Her şey kendine uygun birimlerle ifade edilir. Gözle görülemeyen küçücük zerreler de kendine özgü birimle ifade edilir. Atomlar veya moleküller de akb ile ifade edilir. Akb, atomik kütle birimidir. Gram ile akb arasında:
ilişkisi söz konusudur. Bir başka ifadeyle 6,02.1023 akb 1 gramdır.

Atomlar içerdikleri proton sayılarına göre numaralandırılmıştır. Çekirdeğin yükünü de proton belirlediği için:

Atom numarası= Çekirdek yükü= p sayısı

Atom veya atom gruplarının yükü p ve e- sayısına bağlıdır. Atom veya atom gruplarının almış veya vermiş oldukları toplam e- sayısına yük veya değerlik denir. Değerliğin p ve e- sayısı ile ilişkisi aşağıdaki gibidir.

P sayısı = e- sayısı + Değerlik( yük )
veya
Değerlik(yük) = (e- sayısı) – ( p sayısı)

Atomun sembolü üzerinde p sayısı, atom ağırlığı ve yükü aşağıdaki gibi gösterilir.

Sembol üzerinde e- sayısı ve n sayısı gösterilmez ama işlem kolaylığı sağlaması adına aşağıdaki yerlerde olduğu kabul edilir.

Yüklü atom veya atom gruplarına iyon denir. Bir başka deyişle e- almış veya vermiş atom veya atom gruplarına iyon denir.

Elektron alma ile oluşan (-) eksi yüklü iyonlara ANYON, elektron verme ile oluşan (+) yüklü iyonlara KATYON denir.

Birden fazla atomdan oluşan iyona KÖK denir.

Na : Sodyum atomudur.
Na+: Sodyum iyonudur.
Na+ iyonu, Na atomunun bir elektron vermesi ile oluşur. Değerliği +1 olduğu için. (1 rakamı yazılmayabilir)

SO3 bileşiktir. Çünkü değerliği sıfırdır. Yani alınan ve verilen elektron sayısı eşittir.

SO3-2 bir anyondur, köktür. Hariçten 2 tane daha e- almıştır. Sahip olduğu elektron sayısı 1 tane S atomu ve 3 tane O atomunun e- sayısından 2 fazlasıdır.

Örnek sorular:

1. X-2 iyonu için:
I. Katyondur.
II. X atomunun 2 proton vermiş halidir.
III. Proton sayısı elektron sayısından 2 fazladır.
ifadelerinden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız IB) Yalnız IIC) Yalnız III
D) I ve IIE) I, II ve III

2. Atom numarası 12 olan elementin +2 yüklü iyonu
için:
I. Anyondur.
II. 2 tane elektron vermiştir
III. Elektron sayısı 10 dur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız IB) Yalnız IIC) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

3. 3 proton, 4 nötron ve 2 elektron içeren lityum (Li)
iyonu nasıl gösterilir?

4. 13X+2 ve iyonunun elektron sayısı kaçtır?

5. iyonlarının p sayılarını
bulunuz.

6. iyonunun nötron sayısı elektron sayısından
6 fazladır. X in atom numarası kaçtır.
7. X-3 iyonu Y+1 ve Z iyon ve atomlarına 2 şer tane
elektron veriyor. Her birinin son hali nasıl olur?
8. 1 tane siyanür (CN- ) iyonunda kaç tane elektron
vardır?( 6C, 7N )

9. 1 tane NO3- iyonunda kaç tane elektron vardır?
(7N, 8O )

10. XO4- iyonunda toplam 50 e- bulunmaktadır. X in
atom numarası kaçtır?

11. 1 tane azot atomunun içinde 7 şer tane p, n ve e-
bulunmaktadır. Buna göre:
a) 1 tane azot atomunun (N) kütlesi kaçtır?
b) 5 tane azot atomunun (N) kütlesi Kaçtır?
c) 3,01.1023 tane azot atomunun (N) kütlesi kaçtır?
d) 3 tane azot molekülünün (N2) kütlesi kaçtır?
e) 10 tane azot molekülünün kütlesi kaçtır?
f) 6,02.1023 tane azot molekülünün kütlesi kaçtır?
g) 3 tane N-3 iyonunun kütlesi kaçtır?
h) 6,02.1024 tane N-3 iyonunun kütlesi kaçtır?

12. X-3 iyonunun elektron dağılımı 2p6 ile bitmektedir.
X atomu için:
I. Ametaldir.
II. 2. periyot 5A grubu elementidir.
III. Değerlik elektron sayısı 8 dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız IB) Yalnız IIC) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III

13. Aşağıdaki iyonlardan hangisinin elektron dağılımı
3p6 ile bitmez?
A) 19K+B) 20Ca+2C) 17Cl-1D) 8O-2E) 15P-3

14. iyonunun elektron sayısı bilinirse:
I. Proton sayısı
II. Nötron sayısı
III. Periyodik tablodaki yeri
hangileri bulunabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve IIIE) I, II ve III